آرتروز شانه
آرتروز شانه
آرتروز شانه : شانه دارای دو مفصل می باشد که هر دو می توانند دچار آرتروز شوند. در واقع آرتروز آسیب دیدگی سطح غضروف بوده که موجب التهاب می گردد.
آناتومی شانه: قسمتی از اسکاپولا (تیغه شانه) که بالای شانه را تشکیل می دهد و به کلاویکل (ترقوه) متصل می باشد، آکرومیون نامیده می شود. مفصلی که آکرومیون و کلاویکل در آن به هم می رسند، مفصل آکرومیوکلاویکولر نام دارد. این مفصل که تقریباً با مفصل انگشت شست هم اندازه است، موجب می گردد که دست های خود را بالای سرمان ببریم. مفصل آکرومیوکلاویکولر دارای بافت غضروف، رگ های خونی، اعصاب، مینیسک ها و دو مجموعه رباط می باشد. این مفصل آسیب پذیرترین ناحیه در شانه است و آسیب های این قسمت از شانه می توانند به مرور منجر به آرتروز شوند.
مفصل گلنوهومرال که اغلب به آن مفصل شانه نیز می گویند، در ناحیه برخورد هومروس (استخوان بازو) و اسکاپولا قرار گرفته است. این مفصل به بازو اجازه می دهد به صورت دایره ای بچرخد.
بیشتر بخوانید: شانه یخ زده چیست و چگونه درمان می شود؟
از جمله انواع آرتروز شانه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
آرتروز گلنوهومرال: آرتروز مفصل گلنوهومرال به علت تخریب غضروف پوشاننده استخوانهای مفصل گلنوهومرال ایجاد می شود. زمانی که غضروف ساییده شد استخوان ها به یکدیگر ساییده می شوند خارهای استخوانی به وجود می آیند؛ این خارها زائده‌هایی استخوانی اند که سبب اعمال فشار روی سایر استخوان ها و ساییدگی آن‌ها می شوند. اصطکاک استخوان ها افزایش یافته و دیگر حرکت شانه ساده یا روان نخواهد بود. با افزایش تعداد خارها، دامنه حرکتی شانه نیز محدودتر می شود.
آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر: در آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر، سطح غضروف بین ترقوه و بالای تیغه شانه به علت حرکت های تکراری نازک و دچار ساییدگی می شود. هر فعالیتی که سبب اعمال فشار شدید یا طبیعی بر این مفصل شود نهایتاً منجر به آرتروز آن خواهد شد.
چه افرادی بیشتر در معرض آرتروز شانه قرار دارند؟
آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر اغلب در اشخاص بالای 40 سال و ورزشکارانی بروز می کند که از شانه ها و دست های خود بالای سر برای انجام یک سری حرکات ورزشی یا بلند کردن وزنه های سنگین وزن استفاده نموده یا دست هایشان را به سمت بالا می کشند. این عارضه در وزنه برداران بیشتر شایع است و بعد از آن هم شناگران، تنیس بازان و بازیکنان بیس بال نیز بیشتر در معرض خطر قرار دارند. ضمن اینکه، عموماً افراد بالای 50 سال به آرتروز مفصل گلنوهومرال مبتلا می شوند. هر فردی که قبلاً دچار آسیب جدی شانه شده است در معرض ابتلا به دو نوع آرتروز شانه قرار دارد.
تشخیص آرتروز شانه
همزمان با پیشرفت علائم آرتروز شانه دامنه حرکتی مفاصل محدود می شود به گونه ای که پزشک در معاینه متوجه سفتی یا کاهش دامنه حرکتی مفصل می شود. و در هنگام به حرکت درآوردن بازو صدایی شبیه به سایش و روی هم کشیده شدن استخوان ها به گوش می رسد.
ابتدا جهت تشخیص میزان آسیب غضروف مفصلی و ابتلا به آرتروز از تصاویر رادیوگرافی استفاده می شود اما به جهت اینکه غضروف در تصویر اشعه ایکس مشاهده نمی شود، وجود آن در یک مفصل سالم با توجه به فضای بین گوی و حفره مشخص می شود.
با کاهش غضروف در این فضا تصاویر در رادیوگرافی کمتر و باریک تر نشان داده می شود و در مرحله پایانی بیماری، استخوان گوی را می توان مستقیماً در برابر حفره بدون هیچ فضایی بین آن دو مشاهده کرد.
همچنبن خارهای استخوانی ایجاد شونده پیرامون حاشیه ای مفصل معمولاً در انواع مختلف آرتروز به چشم می خورند.
سی. تی. اسکن نوعی دیگر از ابزارهای تشخیص آرتروز است که به بررسی رایانه ای برای به دست آوردن تصویری با جزییات بیشتر از مفصل شانه مورد استفاده قرار می گیرد.
در این میان ام. آر. آی. نیز از روش های دقیق مشاهده مفصل شانه به صورت رنگی است که در این روش سیم پیچی مغناطیسی روی ناحیه مورد نظر قرار داده می شود تا اطلاعات مورد نیاز در خصوص استخوان و غضروف را در اختیار پزشک قرار دهد. ام آر آی همچنین می تواند عارضه اطراف بافت های نرم، به ویژه عضلات و تاندون های شانه را آشکار سازد.
علائم آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر
- شنیدن صدای تق یا احساس یک ضربه ناگهانی و خفیف در شانه، در زمان حرکت دادن آن
- خشکی و درد در بالا و جلوی شانه
- تدریجی بودن شروع علائم
- درد در زمان بردن دست به سمت دیگر بدن و لمس شانه مقابل
- شدید شدن درد زمان بردن دست به پشت کمر
- حساسیت مفصل به لمس
- دردی که به قسمت بالایی گردن و تیغه شانه انتشار می یابد.
- محدودیت دامنه حرکتی
علائم آرتروز مفصل گلنوهومرال
- دردی که خواب را مختل می کند.
- درد و خشکی شانه
- درد گاه و بیگاهی که البته در طی چند سال شدت می یابد.
- دردی که با حرکت دادن شانه بیشتر می شود.
درمان
از جمله روش های درمان آرتروز شانه عبارتند از:
داروها: داروهای بدون نسخه مثل ناپروکسن و ایبوپروفن و داروهای تجویزی نظیر موبیک و سلبرکس، از جمله داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی به شمار می آیند که برای کاهش التهاب و درد شانه تجویز می شوند. اثرات این داروها در افزایش دامنه حرکت شانه و کاهش میزان درد به اثبات رسیده است.
تزریق استروئیدها: ماده استروئیدی جهت کاهش التهاب به مفصل آکرومیوکلاویکولر یا مفصل گلنوهومرال تزریق می شود. شروع اثرگذاری تزریق استروئید تقریباً 24 الی 48 ساعت به طول می انجامد و ماندگاری آن حدوداً 3 الی 6 ماه خواهد بود.
ورزش: حرکات ورزشی خاص و فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپ، هر دو با یک هدف صورت می گیرند. هدف آن‌ها کشش رباط های شانه و تقویت عضلات کمربند شانه ای می باشد.
اوزون درمانی: تزریق گاز اوزون در زانو و دیگر مفاصل بدن موجب کاهش درد و التهاب ناشی از آرتروز می شود.
در روش اوزون درمانی اکسیژن فعال مستقیما به ناحیه آسیب دیده مفصل می رسد. این روش درمانی کم تهاجمی است و خاصیت ضدالتهابی و احیاکنندگی دارد.
اوزون موجب کاهش درد مفاصل شده و به واسطه فعال سازی سلول های بنیادی بدن بیمار که قدرت بازسازی سلول های آسیب دیده را دارد، موجب احیای بافت می شوند.
ماساژتراپی
از روش ماساژتراپی جهت تسکین بسیاری از دردهای ناشی از آرتروز استفاده می شود. کاهش درد و خشکی مفاصل، بهبود دامنه حرکتی آن، تسکین تنش روحی و اضطراب و کمک به داشتن خوابی راحتتر از تاثیرات ماساژدتراپی می باشد.
کاهش فعالیت
دوری از انجام فعالیت هایی که موجب فشار بر قسمت بازوهای بیمار می شود، از جمله بلند نکردن اشیاء سنگین با بازوی آسیب دیده و هرگونه فعالیتی که باعث فشار روی بازو بیمار می شود.
درمان جراحی
آرتروسکوپی شانه: پزشک با استفاده از آرتروسکوپی، بافت های بسیار زیادی را از مفصل شانه خارج می نماید.
تعویض مفصل شانه: باید گفت آخرین اقدام برای درمان فرد، تعویض مفصل شانه می باشد. در این روش مفصل بیمار با یک مفصل مصنوعی جایگزین می گردد.
