تعویض مفصل شانه
تعویض مفصل شانه
جراحی تعویض مفصل شانه که در اصطلاح پزشکی به آن آرتروپلاستی نیز می گویند، یک روش درمانی برای کاهش درد و بازگردانی قدرت حرکتی در بیمار است که معمولا پس از یک شکستگی شدید در شانه، صورت می گیرد. در ادامه به طور کامل به بررسی تعویض مفصل شانه و عوارض آن می پردازیم.
مزایای جراحی تعویض مفصل شانه
جراحی تعویض مفصـل شانه باعث کاهش درد و افزایش قدرت و عملکرد شانه می گردد. معمولا درصد بالایی از بیماران با گذشت مدت زمانی حدود یک سال بعد از جراحی به راحتی و بدون درد می توانند توان حرکتی خود را بازیابی کنند.
تا جایی که اکثر بیماران می توانند بدون هیچ مشکلی به بازی گلف یا تنیس، شنا، یوگا یا پیلاتس و سایر فعالیت های بدنی اقدام نمایند.
علت ایجاد آسیب در شانه
از جمله عواملی که موجب مشکلاتی در ناحیه شانه می شود که در نهایت نیاز به تعویض مفصل شانه عبارتند از
استئوآرتریت
استئوآرتریت یکی از بیماری هایی است که با افزایش سن برای افراد ۵۰ سال به بالا اتفاق میافتد. در چنین مواردی استخوان های مفصل شانه روی هم ساییده می شوند بند و مفصل شانه کمی نرم می گردد و در نهایت به مرور زمان سفتی و درد را در ناحیه شانه شاهد خواهیم بود البته جهت جلوگیری از بروز این عارضه راهی وجود ندارد و افزایش سن اتفاق میافتد.
آرتریت روماتوئید
یکی دیگر از عارضه هایی که موجب می شود، پزشک تعویض مفصل شانه را پیشنهاد نماید، بیماری آرتریت روماتوئید است. این بیماری در پی التهاب و ضخیم شدن مخاط سینوویال اطراف مفصل ایجاد میشود رود و در نهایت منجر به درد و سفتی در مفصل سر خواهد شد از جمله رایج ترین انواع آرتریت التهابی یا روماتیسم می باشد.
آرتریت ناشی از صدمه
این نوع آرتریت در پی آسیب شدیدی ایجاد می شود که به شانه وارد شده است. شکستگی استخوان های شانه، پارگی تاندون ها و ربات ها باعث ایجاد آسیب به غضروف آرتیکولآر می شود که در نهایت محدود شدن دامنه حرکتی شانه و درد ناشی از آن را به همراه خواهد داشت.
شکستگی های شدید استخوانی
در پی شکستگی های شدیدی که در نواحی شانه و مفاصل اطراف آن ایجاد می شود، ممکن است امکان بهبودی حاصل نشود. در این صورت نیاز به تعویض مفصل شانه خواهد بود. هنگامی که قسمت بالای بازو دچار آسیب شود، قرار گرفتن استخوان در موقعیت اولیه بسیار سخت خواهد بود. بنابراین خونرسانی به استخوانی که دچار شکستگی شده است، با اختلال مواجه می شود. البته افرادی که دارای سن بالاتری هستند، امکان شکستگی و آسیب مفاصل استخوانی در آنها بیشتر است.
خطرات تعویض مفصل شانه
تعویض مفصل شانه از جمله جراحی های پر ریسکی است که ممکن است خطراتی با خود به همراه داشته باشد. از جمله:
- خارج شدن گوی از کاسه
- ایجاد عفونت
- آسیب های عصبی
- سفتی و بی تحرکی شانه
البته در خصوص سفتی شانه باید خاطرنشان کنیم که قبل از جراحی شانه هایی که نیاز به تعویض مفصل دارند، عمدتاً سفت و بی تحرک هستند. و بعد از جراحی نیز بازیابی حرکتی آن کمی سخت خواهد بود آمد. و مدت زمان زیادی طول می کشد تا قدرت حرکت قبلی به دست آید. اما با انجام فیزیوتراپی و حرکات ورزشی که پزشک توصیه می کند، امکان بازیابی حرکتی و به دست آوردن قدرت شانه بیشتر خواهد شد.
تعویض مفصل شانه چه زمانی انجام می شود؟
افرادی که دردهای ناشی از آرتروز یا شکستگی شدید استخوان دارند، می توانند عمل تعویض مفصـل شانه را انجام دهند.
توجه داشته باشید آرتروز زمانی ایجاد می شود که غضروف انتهای استخوان ها از بین رفته و استخوان در مفصل دچار ساییدگی شده باشد.
البته آرتروز می تواند به دلیل شکستگی، بیماری روماتیسم، پارگی تاندون و … نیز باشد.
عوارض تعویض مفصل شانه
با همه مزایایی که در خصوص این نوع جراحی گفتیم، لازم به ذکر است.که این روش جراحی عوارضی نیز با خود به همراه دارد که در ادامه هر یک را به طور کامل بیان می کنیم:
عفونت
احتمال عفونت در هر نوع عمل جراحی وجود دارد. و صرفا مختص به تعویض مفصـل شانه نیست. عفونت در زخم یا اطراف پروتز به وجود می آید. ممکن است حتی بعد از چندین سال عفونت ایجاد شود. عفونت اگر به صورت جزئی در ناحیه زخم باشد، معمولا با آنتی بیوتیک برطرف می شود اما عفونت های عمیقتر که با هیچ روشی درمان نمی شوند، نیاز به برداشتن پروتز دارد.
مشکلات پروتز
با وجود اینکه جنس پروتز به گونه ای استاندارد و فوق العاده عالی است، اما ممکن است به مرور زمان دچار فرسایش و ساییدگی شود. همچنین اجزاء جراحی تعویض مفصل شانه ممکن است از جای خود در بروند. همچنین خرابی، شل شدن یا در رفتگی شدید می تواند مستلزم جراحی های بیشتر شود.
آسیب اعصاب
در طول جراحی ممکن است اعصاب اطراف مفصل دچار آسیب شود البته با گذشت زمان، اعصاب آسیب دیده ترمیم می شود و به طور کامل بهبود می یابد.
چه کسانی نیاز به تعویض مفصل شانه دارند؟
عوامل متعددی همچون درد و بی ثباتی شانه باعث می شود که افراد برای درمان آن به جراحی تعویض مفصل شانه تن دهند. چند مورد از عواملی که باعث می شود افراد نیاز به تعویض شانه داشته باشند عبارتند از:
بیماری مفصلی انحطاطی
این بیماری به گونه ای است که مفصل شانه فرد دچار ورم می شود. البته این مشکل در افراد سالخورده بیشتر رخ می دهد. البته گاهی این مشکل در افراد جوان تر نیز مشاهده می شود.
در چنین شرایطی غضروفی که استخوان شانه روی آن تعبیه شده است، آرام آرام از بین می رود. و استخوان ها روی هم ساییده می شوند. با گذشت زمان این مسئله باعث درد در هنگام تحرک شانه خواهد شد و مفصل ورم می کند. تنها راه درمان در این شرایط جراحی تعویض شانه است.
استئوآرتریت شانه
غضروفی که در انتهای استخوان شانه قرار دارد، ممکن است دچار فرسودگی شود که در این صورت استخوان ها روی یکدیگر ساییده می شوند و ممکن است خارهای استخوانی ایجاد شود. این بیماری نیاز به تعویض مفصل شانه دارد.
روماتیسم مفصلی
در بیماری روماتیسم غشاء زلالی که مفصل را تحت پوشش قرار تحت پوشش قرار می گیرد، ملتهب می شود. و این التهاب باعث آسیب رساندن به غضروف شانه می شود. در نهایت درد و بی ثباتی شانه را با خود به همراه خواهد داشت. در چنین شرایطی نیز تنها راه حل عمل تعویض شانه می باشد.
شکستگی های شدید
یکی دیگر از مواردی که باعث می شود پزشک شما تصمیم به تعویض مفصل شانه بگیرد، این است که مفاصل شانه شما در اثر ضربه به حدی آسیب دیده است که امکان بازسازی استخوان در آن وجود ندارد. البته افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند، بیشتر در معرض تعویض مفصل قرار دارند.
اختلال در خونرسانی به مفصل شانه
مرگ سلول ها وضعیت دردناکی است که اختلال در خونرسانی در مفصل را با خود به همراه دارد. سلول های استخوان بدون جریان خون از بین می روند و این مسئله در نهایت به نابودی مفصل منجر می شود. در چنین شرایطی نیاز به تعویض مفصل خواهد بود.
التهاب مفصل بعد از آسیب دیدگی
در مواردی که آسیب جدی به شانه وارد شده باشد و استخوان های شانه شکسته باشد و یا اینکه تاندون ها دچار پارگی شده باشند، با گذشت زمان التهاباتی در مفصل ایجاد می شود که موجب بروز درد و محدود شدن عملکرد آن می شود در چنین شرایطی پزشک ناچارا اقدام به تعویض مفصل مینماید.
چه افرادی نمی توانند جراحی تعویض مفصل شانه را انجام دهند؟
افرادی که دارای بیماری های خاصی باشند، کاندید مناسبی جهت جراحی تعویض مفصل شانه نمی باشند. چرا که ممکن است این نوع جراحی باعث بدتر شدن وضعیت سلامت آنها شود. این افراد عبارتند از:
- افرادی که دارای عفونت های فعال در بدن خود می باشند.
- بیمارانی که زمینه بیماری پیشرونده را در سیستم عصبی خود دارند.
- کسانی که دارای تجربه فلج در روتاتور کاف و عضلات دلتوئید را دارند.
همچنین بیمارانی که بیماری آرتروز را در مراحل اولیه به سر می برند. ممکن است علاقه مند باشند که ابتدا به صورت غیر جراحی وضعیت خود را درمان کنند که در این صورت پزشک نیز ترجیحاً روش های غیر جراحی و غیر تهاجمی را پیشنهاد می کند. این روش ها عبارتند از:
- فیزیوتراپی
- دارودرمانی و
- تزریق هایکورتیکواستروئید
اقدامات لازم قبل از جراحی تعویض مفصل شانه
زمان مراجعه به پزشک حتماً داروها و و مکمل هایی را که مصرف می کنید، به اطلاع پزشک برسانید. از حدود دو هفته قبل از جراحی ممکن است پزشک برخی از داروهای شما را قطع کند. داروهایی که منجر به رقیق شدن خون می شوند عبارتند از: ناپروکسن، ایبوپروفن، آسپرین.
بنابراین لازم است حتماً اطلاعات دقیق در خصوص داروهایی که از قبل مصرف می کنید، همچنین بیماری هایی که به آن مبتلا هستید، از جمله دیابت، بیماری های قلبی و هر نوع بیماری که به واسطه آن تحت نظر پزشک هستید، را به اطلاع جراح متخصص خود برسانید.
همچنین اگر نوشیدنی های الکلی یا دخانیات مصرف می کنید از دو هفته قبل از جراحی باید بطور کامل آن را ترک کنید. چرا که این موارد باعث می شود که روند بهبودی زخم شما به تعویق بیفتد. همنین بیماری های پیش پاافتاده ای که ممکن است از نظر شما چندان مهم نباشد، همچون سرماخوردگی، آنفولانزا و حتی تبخال را به پزشک خود اطلاع دهید چرا که تمامی این موارد در جراحی موثر می باشد.
در روز جراحی نیز تکنسین بیمارستان و مرکز درمانی ممکن است از شما بخواهند به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت از خوردن و آشامیدن بپرهیزید. در این صورت داروهایی که جراح متخصص شما تجویز کرده را صرفاً می توانید با یک جرعه آب قورت دهید.
مراقبت های لازم بعد از جراحی تعویض مفصل شانه
بنابر تشخیص پزشک به مدت یک تا سه روز در بیمارستان بستری خواهید بود. همچنین در این دوره ممکن است فیزیوتراپی نیز صورت گیرد. بعد از ترخیص، پزشک مراقبت های لازم در خانه را به شما توصیه می کند.
معمولاً طول درمان این جراحی به مدت ۴ تا ۶ ماه است. توصیه های پزشک در خصوص فعالیت های این دوران را جدی بگیرید. برنامه های ورزشی که به شما داده می شود، باید به طور دقیق انجام شود. توجه داشته باشید انجام اشتباه این تمرینات می تواند باعث مشکلات جدی در شانه های شما شود
مدت زمان بهبودی بعد از تعویض مفصل شانه
مدت زمان بهبودی بعد از تعویض مفصل شانه بستگی به عواملی مانند سن، سطح سلامتی عمومی، و شدت و نوع جراحی دارد. اما به طور کلی، معمولاً بیماران بعد از جراحی تعویض مفصل شانه، بعد از چند هفته به طور کامل به فعالیت های روزانه خود باز می گردند.
در طول اولین چند هفته پس از جراحی، بیماران ممکن است احساس درد، تورم و محدودیت در حرکت دست و شانه داشته باشند، که به تدریج کاهش می یابد. برای کاهش درد و تورم، پزشک ممکن است به شما داروهای دردسری تجویز کند و همچنین راهنمایی هایی برای تقویت عضلات و بازیابی مفصل شانه به شما بدهد.
بعد از چند هفته، بیماران می توانند باز به فعالیت های روزمره خود بازگردند، اما در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از فعالیت های سنگین، مانند بلند کردن اشیاء سنگین، خودداری کنید. همچنین، برای بهبود کامل مفصل شانه، ممکن است بیماران نیاز به فیزیوتراپی داشته باشند و برای بازگشت به فعالیت های ورزشی، باید به طور کامل بهبود یابند و از تمرینات خاصی برای تقویت عضلات شانه استفاده کنند.
با توجه به اینکه هر بیمار و هر جراحی مفصل شانه منحصر به فرد است، بهتر است با پزشک خود در مورد مدت زمان بهبودی پس از جراحی و مراحل بازیابی صحبت کنید.
نتایج جراحی تعویض مفصل شانه چیست؟
نتایج جراحی تعویض مفصل شانه به شدت وابسته به عواملی مانند سن، سطح سلامتی عمومی، شدت و نوع آسیب و نوع جراحی می باشد. اما در کل، بیشتر بیماران پس از جراحی تعویض مفصل شانه، تجربه بهبودی در درد، حرکت و کیفیت زندگی خود را داشته اند.
بعد از جراحی، بیماران می توانند به طور کامل به فعالیت های روزانه خود بازگردند.
همچنین، در بیشتر موارد، با توجه به طرح درمانی و نوع جراحی، بیماران پس از جراحی بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی خود تجربه می کنند. بعضی از مزایای دیگر جراحی تعویض مفصل شانه عبارتند از:
- بهبود حرکت و قابلیت انعطاف شانه
- کاهش درد شانه
- بهبود کیفیت خواب
- بهبود قابلیت انجام فعالیت های ورزشی و روزمره
- بهبود روند درمانی فیزیوتراپی
به طور کلی، بیماران باید تا حد امکان از فعالیت های سنگینی مانند بلند کردن اشیاء سنگین خودداری کنند و برای بازگشت به فعالیت های ورزشی، باید به طور کامل بهبود یابند و از تمرینات خاصی برای تقویت عضلات شانه استفاده کنند.
هزینه جراحی تعویض مفصل شانه
هزینه این جراحی در بیماران مختلف متفاوت است و هیچ قیمت ثابتی برای این عمل وجود ندارد. با این حال، برخی عوامل می توانند در تعیین قیمت نهایی این عمل تاثیرگذار باشند، از جمله:
نوع جراحی
تعویض مفصل شانه می تواند به صورت کامل یا نیمه انجام شود. در تعویض کامل، هر دو سطح استخوان شانه (گوی و کاسه) با پروتزهای مصنوعی جایگزین می شوند. در تعویض نیمه، فقط گوی استخوان شانه با پروتز جایگزین می شود. نوع جراحی بستگی به شدت آسیب، سن و فعالیت بدنی بیمار دارد.
نوع برند و پروتز
پروتزهای مختلف با کیفیت، قابلیت اطمینان و قیمت مختلف ساخته شدهاند. برخی از پروتزها از جنس فلزات مانند تیتان یا استنلس استیل هستند، برخی از جنس پلاستیک چسبیده به فلز و برخی از جنس سرامیک هستند. هر نوع پروتز مزایا و معایب خود را دارد.
آزمایشات و عکسبرداری های قبل و بعد از عمل
قبل از جراحی، باید آزمایشات خون، عفونت، رادیولوژی و الکتروکاردیوگراف (EKG) انجام داد. همچنین باید عکسبرداری از شانه با استفاده از رادیولوژ استاندارد، CT scan یا MRI گرفت. پس از جراحی، نظارت بالینی، آزمایشات خون و عکسبرداری از شانه لازم است.
مدت زمان بستری
معمولاً بستری در بيمارستان يك يا دو روز طول مي كشد. در صورت لزوم، می توانيد به يك مركز توانبخشی منتقل شويد تا بهبودی خود را تسريع كنيد.
جراحی تعویض کامل شانه چقدر طول می کشد؟
جراحی تعویض کامل شانه یک عمل پیچیده است که شامل جایگزینی هر دو سطح استخوان شانه (گوی و کاسه) با پروتزهای مصنوعی است.
این جراحی برای درمان درد و سفتی شدید ناشی از آرتریت یا شکستگی شدید در شانه انجام می شود.
جراحی تعویض کامل شانه حدود سه ساعت طول می کشد که شامل زمان بیهوشی نیز میشود.
بعد از جراحی، باید چند روز در بیمارستان بستری باشید و از داروهای ضد درد و بریس استفاده کنید.
همچنین باید تحت فیزیوتراپی و تمرینات قدرت و حرکت قرار گیرید تا بهبود عملکرد شانه را تسریع کنید.
روش انجام عمل تعویض مفصل شانه
جراحی تعویض مفصل شانه برای درمان درد و سفتی شدید ناشی از آرتریت یا شکستگی شدید در شانه انجام می شود.
در این روش جراح با یک برش طولانی به اندازه ده سانتیمتر کنار جلو یا بالای شانه، مفصل شانه را باز کرده و عضلات و رباط های اطراف را کنار میزند.
سپس نواحی تخریب شده غضروف مفصلی را خارج کرده و با پروتزهای فلزی یا پلاستیکی جایگزین می کند.
پروتزها معمولاً با استفاده از فشار و اصطکاک به استخوانها متصل می شوند.
پس از جراحی، بازو در یک برس قرار می گیرد و باید از داروهای ضد درد و ضد التهاب استفاده کنید.
همچنین باید تحت فعالیت های فیزیوتراپی قرار گیرید تا بهبود عملکرد و حرکت شانه را تسریع کنید.