سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال یکی از رایج ترین اختلالاتی است که در قسمت دست فرد ایجاد می شود و باعث درد، بی حسی یا گزگز در آن خواهد شد. این مشکل زمانی رخ می دهد که عصب میانی مچ دست یا تونل کارپال فشرده شود. این بیماری در مراحل اولیه با انجام تکنیک های درمانی ساده به راحتی قابل درمان است، اما در صورت پیشرفت، برای درمان نیاز به جراحی تونل کارپال می باشد. در ادامه این قسمت به معرفی بیماری تونل کارپال می پردازیم و در مورد روش های درمان آن اطلاعاتی در اختیار شما قرار می دهیم.
سندرم تونل کارپ چیست؟
بیماری سندرم تونل کارپ در اصطلاح عامیانه چسبندگی عصب نامیده می شود. وقتی روی عصب مدیان مچ فشار وارد می شود، این سندرم فایجاد می گردد و به صورت سفتی و ضعف در بازو ظاهر می شود. عصب مدیان و تاندون ها از قسمت ساعد وارد دست می شود و در هنگام عبور از مچ دست از تونل باریکی به نام تونل کارپال عبور می کند.
این عصب حرکت و حس انگشت شست و اشاره را کنترل می کند. فشار روی این عصب باعث ایجاد سندرم تونل کارپال می شود. هر عاملی که باعث محدود شدن این تونل شود نیز می تواند باعث ایجاد این بیماری شود. سندرم تونل کارپال در اوایل دوران بیماری با درمان های غیرجراحی و در موارد شدید و حادتر با جراحی تونل کارپال می شود.
افراد مستعد به ابتلای تونل کارپال
همان گونه که می دانید برخی از بیماری ها می توانند باعث ایجاد این سندرم شوند. در حقیقت، احتمال ابتلا به سندرم تونل کارپال در افراد با شرایط پزشکی خاص افزایش می یابد. مطابق آمار ارائه شده، بیماری هایی مانند دیابت، کم کاری تیروئید و آرتریت نیز می توانند باعث این بیماری شوند. زنان باردار نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. افرادی که دست های خود را به طور مکرر در حالت خم حرکت می دهند، احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.
علاوه بر این، افراد میانسال بین 40 تا 60 سال بیشتر با این مشکلات مواجه می شوند. به طور کلی علل این بیماری را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- حرکات زیاد و بیش از حد مچ دست
- بارداری
- کم کاری تیروئید
- بیماری مربوط به رماتیسم
- قند خون و دیابت
- قرص های جلوگیری از بارداری
- شکستگی و ضرب دیدگی استخوان های مچ دست در گذشته
- سیگار و دخانیات
- کارهایی که به حرکات دائم مچ و انگشتان دست نیاز دارند.
علائم ایجاد بیماری سندروم تونل کارپال
معمولاً بیماری تونل کارپال علائم مشخصی ندارد و به تدریج رشد می کند. اما علائم اولیه آن این است که در اوایل صبح یا آخر شب درد و بی حسی یا احساس گزگز در دستان فرد ایجاد می شود. بنابراین سه علامت رایج ابتلا به سندروم تونل کارپال را می توان موارد زیر دانست:
- دست درد
- بی حسی
- احساس گزگز
این علائم ابتدا در انگشت شست ایجاد می شود. سپس رفته رفته به دیگر قسمت های دست و ساعد سرایت می کند. با پیشرفت این بیماری علائم را در طول روز نیز شاهد خواهید بود. این بیماری به گونه ای پیشرفت می کند که قدرت مشت کردن دست خود را و همچنین قابلیت نگه داشتن اجسام کوچک را از دست می دهید.
در هنگام ابتلا به این بیماری بستن دکمه ها، تایپ کردن و باز کردن بطری نوشابه نیز برای فرد سخت و دشوار می شود. اگر این بیماری تحت درمان قرار نگیرد، قسمت کف انگشت شست از کار می افتد و بیمار امکان تشخیص سرما و گرما را نیز نخواهد داشت. در این شرایط اگر از دست آسیب دیده استفاده شود، بیماری پیشرفت بیشتری می کند.
تشخیص بیماری سندروم کانال کارپال
برای اینکه بتوان بیماری سندروم کانال کارپال را تشخیص داد، باید ضربات آهسته و مداوم به مچ دست زد و در صورتی که بیمار احساس بی حسی یا گزگز نمود، احتمال ابتلا به بیماری کانال کارپال وجود دارد.
برای تشخیص این بیماری روش های دیگری نیز وجود دارد و آن این است که به مدت یک دقیقه مچ دست را خم نموده آن را بالای سر بیمار نگه دارید. در صورتی که فرد احساس بی حسی، گزگز زیاد و درد نمود، یعنی فرد به این بیماری مبتلا است. البته به طور قطع نمی توان در این خصوص تشخیص ها اظهار نظر دقیقی ارائه نمود. معمولاً پزشک متخصص شما بعد از معاینه و بررسی علائم و نشانه های ضعف در اثر در عضلات انگشتان شست می تواند ابتلا به این بیماری را تشخیص دهد. علاوه بر این نحوه کار کردن و عملکرد مچ دست مورد بررسی قرار می گیرد. برای اطمینان بیشتر نیز آزمایشات خاصی وجود دارد که پزشک می تواند بر اساس آن بیماری فرد را تشخیص دهد. این آزمایشات عبارتند از:
- علامت تینل
- نوار عصب
- تصویربرداری
- علامت فالن
راه های پیشگیری از سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال می تواند باعث درد، بی حسی و ضعف در دست و مچ شود. راه های مختلفی برای پیشگیری از سندرم تونل کارپال وجود دارد، از جمله:
استراحت و انجام کشش
اگر شغل شما به گونه ای است که بصورت مداوم کارهای تکراری انجام می دهید که شامل استفاده از دست ها و مچ دست شما می شود، مانند تایپ کردن یا استفاده از ماوس کامپیوتر، لازم است به صورت مداوم استراحت کنید. تمرینات کششی روی دست ها و مچ های خود انجام دهید تا از سندرم تونل کارپال جلوگیری کنید.
وضعیت بدن خود را تنظیم کنید
برای کمک به جلوگیری از سندرم تونل کارپال، در حالتی بنشینید که پاهای خود را صاف روی زمین و مچ دست خود را در وضعیت خنثی قرار دهید.
از تجهیزات طراحی شده ارگونومیک استفاده کنید
از صفحه کلیدهای ارگونومیک، ماوس ها و سایر تجهیزاتی که برای کاهش خطر سندرم تونل کارپ طراحی شده اند، استفاده کنید.
تناسب وزن داشته باشید
اضافه وزن یا چاقی می تواند خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهد. حفظ وزن سالم می تواند به کاهش خطر کمک کند.
به طور منظم ورزش کنید
ورزش منظم می تواند به بهبود گردش خون و کاهش خطر سندرم تونل کارپال کمک کند.
از تکنیک های مناسب دست و مچ استفاده کنید
هنگام انجام کارهایی که شامل استفاده از دست و مچ شما می شود، مانند تایپ کردن یا نواختن یک آلت موسیقی، از تکنیک های مناسب دست و مچ استفاده کنید.
استفاده از آتل مچ دست
استفاده از آتل مچ دست در شب می تواند با نگه داشتن مچ در حالت خنثی و کاهش فشار روی عصب میانی، از بروز سندرم تونل کارپال جلوگیری کند.
کاهش نیرو و فشار
وارد شدن نیروی بیش از حد هنگام انجام کارهایی که دست و مچ دست شما را درگیر می کند می تواند خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهد. برای جلوگیری از این حالت، سعی کنید میزان نیرویی که به دست شما وارد می شود، را کاهش دهید و از تجهیزاتی استفاده کنید که برای کاهش فشار روی دست ها و مچ شما طراحی شده اند.
توجه به این نکته ضروری است که تشخیص و درمان به موقع سندرم تونل کارپال می تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر و بهبود بیماری کمک کند. اگر علائم سندرم تونل کارپال مانند درد، بی حسی یا ضعف در دست و مچ دست را تجربه کردید، سریعا باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
عمل جراحی
آزادسازی تونل کارپال یکی از رایج ترین روش های جراحی به حساب می آید. و پزشک شما زمانی آن را تجویز می کند که درمانهای غیرجراحی بی اثر باشند یا اختلال شدید ایجاد شده باشد.
جراحی تونل کارپال در واقع برش دادن رباط جهت کاهش فشار بر روی عصب است. جراحی معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارید.
پس از جراحی، رباط ها معمولاً دوباره به هم رشد می کنند و فضای بیشتری نسبت به قبل ارائه می دهند. علائم شما ممکن است بلافاصله پس از جراحی کاهش یابد، اما بهبودی کامل می تواند ماه ها طول بکشد.
ممکن است عفونت، آسیب عصبی، سفتی و درد در محل جراحی داشته باشید. قدرت بلند کردن اجسام کاهش می یابد که با گذشت زمان بهبود می یابد. ممکن است نیاز باشد برای چند هفته بعد از جراحی فعالیت کاری خود را متوقف کنید.
حاد شدن سندرم تونل کارپال بعد از جراحی بسیار نادر است. کمتر از نیمی از افراد پس از جراحی احساس می کنند که دستشان کاملا طبیعی است.
فعالیتها و شغلهای پرخطر برای سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال ممکن است به دلایل مختلفی از جمله آسیب، التهاب، تورم، فشار مکانیکی یا بیماری های سیستمیک بوجود آید. برخی از فعالیت ها یا شغل هایی که خطر ابتلا به سندروم تونل کارپال را افزایش می دهند، عبارتند از:
حرکات تکراری دست
انجام حرکات مکرر دست و مچ، مانند تایپ کردن، استفاده از موس کامپیوتر یا نواختن آلات موسیقی، می تواند خطر ابتلا به سندروم تونل کارپال را افزایش دهد. این فعالیتها میتوانند به مچ دست فشار وارد کنند و به مرور زمان عصب میانی را تحت فشار قرار دهند.
آسيب به مچ
شکستگي، پيچ خوردگی يا زخمی شدن مچ دست نيز می تواند باعث تورم و التهاب بافت های اطراف عصب شده و خطر سندروم تونل کارپال را بالا ببرد.
استفاده از ابزار دستی ارتعاشی
كار با ابزارهاي دستی كه ارتعاش زيادی دارند، مانند دريل، جرثقيل يا آب ميوه گيری، نيز می تواند باعث آسيب به عصب ميانی شده و خطر سندروم تونل کارپال را بالا ببرد.
بيماری های سيستميک
برخی از بيماری های سيستميک باعث تغیير در حجم يا قطر عصب شده يا فشار روى عصب را افزایش می دهند.
روش های جلوگیری از سندروم تونل کارپال
هیچ گونه روش علمی اثبات شده ای جهت پیشگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اما با این روش ها تا حدی می توانید از ایجاد فشار روی دست ها و مچ دست ها جلوگیری نمایید:
- اگر با صفحه کلید کامپیوتر کار می کنید، به آرامی کلیدها را فشار دهید. برای دست نویسی طولانی مدت، از یک خودکار بزرگ با یک آداپتور بزرگ و نرم استفاده کنید.
- استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید. به آرامی دست ها و مچ ها را به صورت دوره ای کشیده و خم کنید.
- مچ دست شما نباید در حین کار در حالت خم قرار داشته باشد. بنابراین لازم است صفحه کیبورد خود را در ارتفاع مناسبی از آرنج قرار دهید.
- نشستن در وضعیت نامناسب، باعث می شود شانه ها به جلو بچرخند و عضلات گردن و شانه کوتاه شوند و به اعصاب گردن فشار وارد شود. این کار می تواند مچ دست، انگشتان و کف دست را تحت تاثیر قرار دهد.
- مطمئن شوید که موس کامپیوتر شما راحت است و مچ شما را تحت فشار قرار نمی دهد.
- محیط کار شما باید دارای دمای متعادلی باشد. چنانچه امکان کنترل دما در محل کارتان وجود ندارد، باید از دستکش هایی استفاده کنید که مچ دست شما را گرم نگه می دارد.
عوارض ناشی از سندروم تونل کارپال ناشی
همانطور که گفتیم، سندروم تونل کارپال یک اختلال عصبی است که در آن عصب میانی مچ دست فشرده می شود. و باعث درد، بیحسی، گزگز و ضعف در انگشتان و کف دست خواهد شد. این سندروم ممکن است عوارض و پیامدهای جدی برای سلامت و کیفیت زندگی شما داشته باشد. برخی از این عوارض و پیامدها عبارتند از:
آسیب دائمی عصب میانی
اگر سندروم تونل کارپال به مدت طولانی درمان نشود. ممکن است باعث آسیب دائمی به فاصله های عصب میانی شود. این آسیب ممکن است منجر به کاهش حس، تغییر رنگ پوست، آتروفی عضلات و از دست دادن قابلیت حرکت دست گردد.
افزایش خطر ابتلا به بیماری های دیگر
سندروم تونل کارپال ممکن است نشانه یا عارضه برخی از بیماری های دیگر باشد. برای مثال، دیابت، تورم گلاندهای تیروئید، بارداری، آرتریت روماتوئید و بعضی از بیماری های خودایمنی ممکن است باعث سندروم تونل کارپال شوند.
بنابراین، لازم است در صورت داشتن علائم سندروم تونل کارپال، به پزشک مراجعه کرده و علت آن را بررسی کنید.
کاهش کارایی و رضایت شغلی
سندروم تونل کارپال ممکن است باعث شود که شما نتوانید فعالیت های روزانه یا شغل خود را به خوبی انجام دهید. این مسئله ممکن است منجر به کاهش کارایی، رضایت شغلی، درآمد و خوداعتماد شود. همچنین، ممکن است باعث شود که شما نسبت به فعالیتهای خود نگران یا ناراحت باشید.
افسردگی و اضطراب
سندروم تونل کارپال ممکن است تأثیر منفی بر روح و روان شما داشته باشد. درد، بیحسی، گزگز و ضعف در دست ممکن است باعث شود که شما احساس ناتوانی، ناامیدی، خستگی یا خشم کنید. این حالات ممکن است منجر به افسردگی یا اضطراب شوند. برخلاف عقیده رایج، سندروم تونل کارپال فقط چالش جسمانى نيست، بلكۀ چالش روحى هم می باشد.
روش های درمان سندروم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال یک بیماری عصبی است که باعث درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در انگشتان دست می شود. این بیماری در اثر فشار بر عصب میانی در مچ دست ایجاد می شود.
روش های درمانی سندرم تونل کارپال به میزان شدت بیماری بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است درمان های غیر جراحی، مانند استراحت، داروهای مسکن و یخ درمانی، موثر باشند. اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی باشد. البته باز هم به نظر پزشک متخصص شما بستگی دارد. در ادامه انواع روش های جراحی و غیرجراحی را شرح می دهیم.
درمان های غیر جراحی
استراحت: استراحت دادن به دست ها و مچ دست ها می تواند به کاهش فشار بر عصب میانی کمک کند. برای این کار، می توانید از یک آتل یا اسپلینت برای حمایت از مچ دست خود استفاده کنید.
داروهای مسکن: داروهای مسکن بدون نسخه، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. در برخی موارد، ممکن است پزشک داروهای تجویزی قوی تر را نیز تجویز کند.
یخ درمانی: یخ درمانی می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. برای این کار، یک کیسه یخ را به مدت 20 دقیقه در هر ساعت روی مچ دست خود قرار دهید.
درمان جراحی
در صورتی که درمان های غیر جراحی موثر نباشند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. جراحی سندرم تونل کارپال معمولاً یک عمل سرپایی است که با بی حسی موضعی انجام می شود. در این جراحی، یک برش کوچک در کف دست ایجاد می شود و رباط عرضی مچ دست که باعث فشار بر عصب میانی می شود، بریده می شود.
در بیشتر موارد، سندرم تونل کارپال با درمان بهبود می یابد. با این حال، ممکن است برخی از افراد پس از درمان نیز دچار علائم خفیفی باشند.
پیشگیری
برای کمک به پیشگیری از سندرم تونل کارپال، می توانید موارد زیر را انجام دهید:
- از انجام فعالیت هایی که باعث ایجاد فشار زیاد بر روی مچ دست شما می شوند، به شدت خودداری کنید.
- هر 20 دقیقه یک بار به دستان خود در حین کار استراحت دهید.
- از یک آتل یا اسپلینت برای حمایت از مچ دست خود استفاده کنید. این کار باعث می شود، مچ دست شما ثابت بماند و حرکت و فشاری روی آن ایجاد نشود.
- تمرینات ورزشی که فیزیوتراپ یا پزشک متخصص شما پیشنهاد می دهد، را برای تقویت مچ دست خود انجام دهید.